19-cu yüzil boyunca elmin, bu yöndə getdiyi düşüncəsi var idi.Ancaq 20 ve 21-ci yüzilliklərin elmi, dizayn inancına yönlənməktədir.Bu elmi açıqlamanın əksikliyindən deyil, elmi açıqlamanın bizi gətirdiyi nöqtədən qaynaqlanır.Son zamanlar dizayn düşüncəsini dəstəkləyən dəlillərə göre bir çox elm adamı, Allaha inanmağa başlamışdır.Jim Holt bu mövzuda belə deyir: "Bundan bir neçə ay öncə Nature jurnalında gördüyüm bir araşdırma.Amerikalı fizik,biyoloq və riyaziyyatcıların 40%-i Tanrıya inandığını ortaya qoymuşdur.Bunlar həmdə metafiziki mücərrəd bir Tanrıya deyil, bizim işlərimizlə yaxından maraqlanan və dualarımızı qəbul edən İbrahim,İshak və Yaqubun tanrısına inanmaqdadırlar." Fiziki sabitlərin uyumluluq dərəcəsi o qədər həssas bir kriterə bağlıdır ki, agnostik bir grup elm adamları bunun arxasında "Təbiət üstü bir qüvvə" və ya "Xarici təsir" olduğu nəticəsinə gəlmişdirlər.
Dindar elm adamları tarixin hər dönəmində qarşımıza çıxmışdır.İsaac Newton, Michael Faraday və James Clerk Maxwell ağla gələn ilk örnəklərdir.Ama belə olanlar hər zaman azlıqda qalmış, çoxluğu isə agnostik elm adamları təşkil etmişdir.Sonra birdən nə oldusa 20-ci yüzilin ikinci yarısında ən sekulyar elm adamları belə Tanrının adını tələffüz edər oldu.Önəmli bir astrofizik və kozmoloq Fred Hoyle bu vəziyyətin tipik bir örnəyidir.Hoyle kariyerasının ilk günlərində tanrıtanımazdı.İkinci dünya müharibəsindən sonra ağlı qarışmış və bəzi elementler az olarkən,bəzilərinin niyə çox olduğunu düşünürdü.Bu zaman ağlına parlaq bir fikir gəldi.Atom nüvəsini araştırmağı qərara aldı.Hoyle, karbon nüvəsində o günə qədər kəşfedilməmiş bir enerji səviyyəsinin olduğunu təsbit etdi.Etdiyi müşahidələr təsbitlərini doğruladı.Hoyle, bunun raslantı olmayacağına qərar verdi, işin içində ilahi bir güc olduğunu düşündü.Sonrakı illərdə ilahi güc özünü başqa sahələrdədə göstərdi.Cisimlərin elektron və protonlarda meydana gəldiyi lap əvvəldən bilinirdi.Bu ikisinin nisbətləri sabit olaraq qəbul edilmiş,heç kim bu mövzu üzərində düşünməmişdi.Ama sora elm adamları çıxıb proton və elektronların tam dəyərini bilməyin vacibliyini, əyər mm-lik sürüşmə belə olsa yaşamın ortadan qalxacağını dedilər."Həssas nizam"ın təbiətdə nə dərəcədə önəmli olduğuyla bağlı hər gün yeni bir şeylər öyrənməyə başladıq.Orata çıxan nəticələr dini düşüncələrlə uyumluluq içərisindədir.Birincisi kainatda ciddi bir nizam olduğu kəsindir.Hoyle`nin öz həyat hekayesində dediyi kimi "Tanrıtanımaz düşüncənin, dünyanın müəyyən bir səbəblə yaradılmadığını deməsi qədər axmaq bir düşüncə ola bilməz." İkincisi insanoğlu kainatın dizayn edilmiş ən önəmli parçasından biridir.Fizik Freeman Dyson`un deyimiylə "Kimsə yer üzündə özünü xarici kimi hiss etməsin.Beləki hər keçən gün kainatın qurluşunu biraz daha tanıyır, onun biz bura gəlmədən öncə bir şəkildə bizdən xəbərdar olduğunu sezirəm".Dyson`un bu sözləri insanın plansız bir şəkildə təkamül keçirdiyini önə sürənlərin düşüncələriylə ziddiyət teşkil edir.Kainatdakı bu şəkildə həssas və mükəmməl nizam bir çox agnostik elm adamlarını müxtəlif etiraflar və ifadələr söyləməyə məcbur etmişdir.Onlardan bəzilərini açağıdakı kimi sıraladıq.
Fred Hoyle (İngilis Astrofiziki): "Gerçəklərin məntiqli bir şərhi üstün bir ziyalının fizika, kimya və biologiya ilə oynadığı və təbiətdə kor heç bir gücdən bəhs etməyə yer olmadığı nəticəsini göstərir. Həqiqətən hesablanan rəqəmlər o qədər təəcüblüdür ki, bu nəticə artıq sualdan kənarıdır".
Paul Davies (İngilis Astrofiziki): "Mənə görə bütün bunların arxasında çox güclü bir dəlil var. Elə görünür ki biri təbiətin rəqəmlərini, kainatı yaratmaq üçün həssas bir nizama oturtmuşdur.Fizika qanunları son dərəcə saf bir dizayn məhsulu kimi görünür. Kainatın bir məqsədi olmalıdır.. Kainatda şüurlu həyatın meydana gəlməsi üçün lazımlı təbiət qanunlarının həssas nizamı, açıqca Tanrının kainatı belə bir həyat və şüurun inkişafı üçün hazırladığı nəticəsinə gətirib çıxarır. Bu demək olur ki kainatdakı varlığımız Tanrının planının mərkəzi bir hissəsidir".
John O`Keefe (NASA`da Asrtoloq): "Bizlər astronomik standartlarda ərköyün və şəfqət ilə rəftar edilmiş varlıqlarıq. Əgər kainat böyük bir həssaslıqla yaradılmış olmasaydı biz heç bir şəkildə var olmazdıq. Mənim fikrim bu şərtlərin kainatın, insanların içində yaşaması üçün yaradıldığıdır".
Arno Penzias (Nobel fizika mükafatı sahibi): "Astronomiya bizi unikal bir hadisəyə çatdırır ; yoxdan yaradılmış olan , həyatın meydana gələ bilməsi üçün təmin edilməsi lazım olan şərtlərə uyğun , həssas bir tarazlığa və özünə təməl meydana gətirən bir plana (buna " təbiətüstü" də deyilə bilər ) sahib olan bir kainat. Buna görə , müasir elmin müşahidələri əsrlər əvvəlinin hissləriylə eyni nəticəyə çatmış görünür.Bu günün doqması isə maddənin əbədi və əzəli olduğu istiqamətindədir. Bu doqma , kainatın yaradılmış olduğuna işarə edən müşahidəyə söykənən dəlillər və astronomiyanın bu günə qədər çıxardığı müşahidə məlumatların hamısının kainatın yaradıldığı iddiasını dəstəklədiyi gerçəyinə baxmayaraq bunu qəbul etmək istəməyən insanların ( bunlara fiziklərin əksəriyyəti də daxildir) instinkt inanclarına əsaslanır. Nəticə olaraq , məlumatları rədd edən insanlar maddənin əbədi və əzəli olması lazım olduğuna dair " dini" bir inanc daşıyan insanlar olaraq təyin oluna bilər ... Əgər kainat hər zaman varolmadıysa elm , kainatın mövcudiyyətinə dair bir izahat edilməsi ehtiyacı ilə üz-üzə qalacaq".
Tony Rothman (Fizik) : "Kainatın nizamı, gözəlliyi və təbiətin çaşdırıcı təsadüfləri ilə qarşı-qarşıya qaldığınızda elmdən dinə doğru bir addım atmağa təşviq olarsınız. Əminəm bir çox fizikaçı bunu etmək istər, bunu etiraf edə bilmələrini diləyirəm".
Stephen Hawking (İngilis Astrofizik): "Elm qanunları, indi bildiyimiz formasıyla, elektronun elektrik yükünün şekli, proton və elektronun kütlələrinin nisbəti kimi bir çox təməl ədədi ehtiva edir ... Təəcüblənəsi gerçək isə bu ədədlərin dəyərlərinin həyatın inkişafını mümkün qılmaq üçün çox incə nizam edilmiş kimi görünməsidir".
Robert Jastrow (Astrofizik): "Ağılın gücünə inanaraq yaşamış elm adamlarının hekayəsinin sonu pis bir yuxu kimidir. Cahillik dağını aşıb ən yüksək təpəsini fəth edib son qayanın üzərindən baxdığında əsrlərdən bəri orada olan ilahiyyatçılar tərəfindən qarşılanır."
Wernher von Braun (Pioneer raket mühəndisi): "Kainatın varlığının arxasında üstün bir məntiqin olduğunu qəbul etməyən bir elm adamını anlamaq elmin inkişaflarını inkar edən bir ilahiyatçını anlamaq qədər çətindir."
Edward Milne (İngilis Kosmoloq): "Kainatın səbəbini oxuyuculara boşluqları doldurmaq üzrə buraxırıq. Lakin bizim şəkilimiz Tanrısız əskik qalır."
və s....
Not:Kainatdakı ən mürəkkəb varlıqlardan olan insanın belə başlanqıcı və sonu variykən, kainatın əzəli və əbədi olduğunu düşünən insanlara təəcüblənmirsiz?
No comments:
Post a Comment